प्लास्टिकचा इतिहास

प्लॅस्टिक ही अशी सामग्री आहे ज्यामध्ये कृत्रिम किंवा अर्ध-कृत्रिम सेंद्रिय संयुगेची विस्तृत श्रेणी असते जी निंदनीय असते आणि त्यामुळे घन वस्तूंमध्ये मोल्ड केली जाऊ शकते.
प्लॅस्टीसिटी ही सर्व सामग्रीची सामान्य मालमत्ता आहे जी तुटल्याशिवाय अपरिवर्तनीयपणे विकृत होऊ शकते परंतु, मोल्ड करण्यायोग्य पॉलिमरच्या वर्गात, हे अशा प्रमाणात घडते की त्यांचे वास्तविक नाव या विशिष्ट क्षमतेवरून प्राप्त होते.
प्लास्टिक हे सामान्यत: उच्च आण्विक वस्तुमानाचे सेंद्रिय पॉलिमर असतात आणि त्यात इतर पदार्थ असतात.ते सहसा सिंथेटिक असतात, सामान्यत: पेट्रोकेमिकल्सपासून बनवले जातात, तथापि, कॉर्नपासून पॉलिलेक्टिक ऍसिड किंवा कॉटन लिंटर्समधून सेल्युलोसिक्स सारख्या नूतनीकरणयोग्य सामग्रीपासून अनेक प्रकार तयार केले जातात.
त्यांच्या कमी किमतीमुळे, उत्पादनाची सुलभता, अष्टपैलुत्व आणि पाण्याची अभेद्यता यामुळे, पेपर क्लिप आणि स्पेसक्राफ्टसह, प्लास्टिकचा वापर विविध स्तरांच्या उत्पादनांमध्ये केला जातो.ते लाकूड, दगड, शिंग आणि हाडे, चामडे, धातू, काच आणि सिरॅमिक यांसारख्या पारंपारिक सामग्रीवर, पूर्वी नैसर्गिक सामग्रीवर सोडलेल्या काही उत्पादनांवर विजय मिळवले आहेत.
विकसित अर्थव्यवस्थांमध्ये, सुमारे एक तृतीयांश प्लास्टिक पॅकेजिंगमध्ये वापरले जाते आणि पाइपिंग, प्लंबिंग किंवा विनाइल साईडिंग सारख्या अनुप्रयोगांमध्ये इमारतींमध्ये अंदाजे तेच वापरले जाते.इतर वापरांमध्ये ऑटोमोबाईल्स (20% पर्यंत प्लास्टिक), फर्निचर आणि खेळणी यांचा समावेश होतो.विकसनशील जगात, प्लॅस्टिकचा वापर भिन्न असू शकतो—भारतातील 42% वापर पॅकेजिंगमध्ये केला जातो.
प्लॅस्टिकचे वैद्यकीय क्षेत्रातही अनेक उपयोग आहेत, पॉलिमर इम्प्लांट्स आणि इतर वैद्यकीय उपकरणे किमान अंशतः प्लास्टिकपासून तयार केली जातात.प्लॅस्टिक शस्त्रक्रियेचे क्षेत्र प्लॅस्टिक सामग्रीच्या वापरासाठी दिलेले नाही, तर प्लॅस्टिकिटी या शब्दाचा अर्थ देहाचा आकार बदलण्याच्या संदर्भात आहे.
जगातील पहिले पूर्णपणे सिंथेटिक प्लास्टिक हे बेकलाईट होते, ज्याचा शोध न्यूयॉर्कमध्ये 1907 मध्ये लिओ बेकेलँड यांनी लावला ज्याने 'प्लास्टिक' हा शब्द तयार केला. अनेक रसायनशास्त्रज्ञांनी या सामग्रीसाठी योगदान दिले आहे.
नोबेल पारितोषिक विजेते हर्मन स्टॉडिंगर ज्यांना “पॉलिमर केमिस्ट्रीचे जनक” म्हटले जाते त्यासह प्लास्टिकचे विज्ञान.